W malowniczej dolinie Valcuvia, zaledwie kilka kilometrów od Varese i niedaleko brzegów jeziora Maggiore, znajduje się jeden z najbardziej fascynujących przykładów włoskiej architektury rezydencjonalnej – Villa Della Porta Bozzolo. Ta niezwykła rezydencja, obecnie pod opieką Fondo Ambiente Italiano (FAI), stanowi doskonałe świadectwo przemian, jakim podlegały włoskie wille wiejskie na przestrzeni wieków, przekształcając się z prostych domów wiejskich w wystawne letnie rezydencje arystokracji. To kolejne miejsce w okolicy Varese ( po willi Panza i Toeplitz), na mapie podróży ogrodnika.
Historia willi – od skromnego domu wiejskiego do pałacu
Początki – XVI wiek
Historia Villa Della Porta Bozzolo sięga XVI wieku, kiedy to notariusz Giroldino de Portu, założyciel rodu Della Porta, wzniósł w Casalzuigno prosty dom wiejski. Był to typowy dla epoki kompleks składający się z głównego budynku mieszkalnego oraz zabudowań gospodarczych, w tym starej kuchni zwanej Caminatą, prasy do wina, piwnicy oraz przędzalni jedwabiu, gdzie hodowano jedwabniki. Te praktyczne funkcje świadczą o rolnictwie jako głównym źródle utrzymania rodziny.
Rozbudowa w XVII wieku
W drugiej połowie XVII wieku willa została znacząco rozbudowana. Powstał wówczas reprezentacyjny dziedziniec honorowy (Corte d’onore) oraz elegancki ogród, które nadały rezydencji bardziej arystokratyczny charakter. Te zmiany zapowiadały dalsze przekształcenia, które miały uczynić z Villa Della Porta Bozzolo prawdziwą „villę rozkoszy”.
Złoty wiek XVIII
W XVIII wieku za Gian Angela III Della Porta przekształcił willę w wyrafinowaną letnią rezydencję w stylu rokoko, która miała służyć odpoczynkowi i reprezentacji.
Era Bozzolo – XIX i XX wiek
W 1884 roku willę nabył senator Camillo Bozzolo – lekarz, badacz i garibaldczyk. Casalzuigno stało się jego duchowym azylem, miejscem, gdzie poznał swoją żonę i spędzał długie letnie miesiące. Po jego śmierci willa popadła jednak w stopniowy upadek, aż do momentu przekazania jej Fondo Ambiente Italiano w 1989 roku. Dzięki temu darowi od spadkobierców Bozzolo oraz przeprowadzonemu następnie gruntownemu odnowieniu, willa mogła rozpocząć nowy rozdział swojej historii.
Ogród – barokowa scenografia natury
Ogród Villa Della Porta Bozzolo to bez wątpienia jeden z najbardziej spektakularnych przykładów włoskiego ogrodu formalnego. Jego układ stanowi mistrzowskie połączenie architektury i przyrody, tworząc efekt teatralnej scenografii, która zachwyca perspektywą i przemyślaną kompozycją.
Cztery tarasy – architektoniczny majstersztyk
Serce ogrodu stanowi system czterech tarasów wykonanych z kamienia, połączonych monumentalnymi schodami ozdobionymi balustradami, posągami i fontannami. Ta pionowa kompozycja prowadzi wzrok odwiedzającego w górę, ku kulminacyjnemu punktowi całej kompozycji.
Teatro – zielony amfiteatr
Wejście na najwyższy taras odsłania widok na tak zwane „Teatro” czyli rozległy trawnik. To miejsce stanowi centrum całej kompozycji ogrodowej. Efekty perspektywiczne zostały zaprojektowane z taką precyzją, że linie widokowe rozciągają się aż do wzgórza Belvedere, tworząc iluzję nieskończonej przestrzeni. Ten zabieg optyczny jest charakterystyczny dla ogrodów włoskich epoki baroku, gdzie architekci krajobrazu starali się stworzyć wrażenie, że ogród nie ma granic i płynnie przechodzi w otaczający pejzaż.
Symbolika i funkcja
Ogród nie był jedynie ozdobą – stanowił przestrzeń do spacerów, kontemplacji i towarzyskich spotkań. Fontanny i basen pełniły zarówno funkcję dekoracyjną, jak i praktyczną, ochładzając powietrze w upalne letnie dni. Posągi rozmieszczone wzdłuż schodów reprezentowały mitologiczne postacie i alegoryczne figury, wpisując się w popularną w epoce baroku tradycję łączenia piękna natury z nauką i sztuką.
Współczesna opieka
Dzięki działaniom FAI ogród został starannie zrekonstruowany i jest systematycznie pielęgnowany zgodnie z historycznymi zasadami ogrodnictwa. Dziś zwiedzający mogą doświadczyć tej samej atmosfery, którą cieszyli się goście rodziny Della Porta prawie trzy wieki temu.
Wnętrza – rokokowa elegancja
Sala balowa i Galeria
Chociaż dla ogrodnika najciekawszy jest zawsze ogród, to jednak warto odwiedzić dostępne pomieszczenia willi. Salę balową oraz Galerię na piano nobile (piętrze reprezentacyjnym) ozdabiają freski ze scenami mitologicznymi. Jednym z najceniejszych skarbów willi jest bogata biblioteka zawierająca ponad dwa tysiące tomów. Z kolei w Sali Bilardowej można zobaczyć rzadki egzemplarz Biribissi – dawnej, popularnej w XVIII wieku gry hazardowej, uważanej przez wielu za przodka ruletki.
Godziny otwarcia i bilety do Villa Della Porta Bozzolo
Zwiedzanie villi jest możliwe od środy do niedzieli w godzinach od 10-18. Pierwsze otwarcie villi po zespanie zimowym nastąpi 14.02 .2026. Ceny biletó to 12 euro , ulgowy 5.
Podsumowanie
Villa Della Porta Bozzolo w Casalzuigno to znacznie więcej niż tylko zabytkowa rezydencja – to żywe świadectwo przemian społecznych, artystycznych i kulturowych, które ukształtowały północne Włochy na przestrzeni pięciu wieków. Od skromnego domu notariusza po wystawną letnią rezydencję, od centrum produkcji jedwabiu po bibliofilskie sanktuarium uczonego lekarza – każdy rozdział historii willi opowiada inną opowieść.
Dla każdego, kto interesuje się ogrodami, architekturą lub po prostu poszukuje piękna w otoczeniu przyrody, Villa Della Porta Bozzolo pozostaje obowiązkowym punktem na mapie podróży po północnej Italii.
Dodaj komentarz