Zioła to rośliny, których składniki mają wpływ na metabolizm człowieka. Znajdziemy wśród nich gatunki przyprawowe, lecznicze i trujące. Człowiek od zawsze stosował preparaty ziołowe do leczenia. Ale to w klasztorach rozpoczęto systematyczne obserwacje nad uprawą i działaniem roślin leczniczych.
„Zielnik klasztorny” Anny Paczuskiej to niezwykle starannie wydana przez Wydawnictwo RM książka przedstawiająca najpopularniejsze zioła uprawiane niegdyś w klasztornych ogrodach.
Autorka podzieliła książkę na 3 części.
Dzieje klasztornego ziołolecznictwa
Część pierwsza przedstawia dzieje klasztornego ziołolecznictwa. Pierwsze informacje o stosowaniu leków ziołowych znajdziemy u Sumerów Asyryjczyków i Babilończyków. Również starożytni Egipcjanie znali zastosowanie niektórych ziół. Wiedzę starożytnych cywilizacji częściowo przejęli Rzymianie i Grecy. Także w Biblii znajdujemy odniesienia do różnych ziół leczniczych. Rozwój medycyny klasztornej i ziołolecznictwa rozpoczyna się od zakonu benedyktynów, których to reguła nakazywała specjalną opiekę nad chorymi, w tym leczenie dostępnymi środkami czyli ziołami. W każdym przyklasztornym ogrodzie oprócz drzew i krzewów owocowych oraz warzyw uprawiano także zioła. Niewątpliwie wszyscy znają słynną zielarkę Świętą Hildegardę z Bingen, przełożoną klasztoru benedyktynek. Z ziół leczniczych korzystali także bracia z zakonów szpitalnych – franciszkanie, joannici, lazaryści, cystersi i dominikanie. Z czasem zioła zostały częściowo wyparte przez leki pochodzenia chemicznego czy mineralnego. Na szczęście nie zostały zapomniane by znowu powrócić do łask w XVIII i IX wieku. W końcu którz nie zna pierwowzoru zabiegów SPA, czyli kąpieli ziołowych księdza Kneippa.
Autorka książki przypomina sylwetki znanych polskich zakonników-zielarzy XX wieku : ojca Klimuszkę i ojca Grzegorz Srokę, których mieszanki ziołowe do dziś stosowane są przez wielu chorych we współczesnej fitoterapii. Kolejną zasłużoną dla współczesnego ziołolecznictwa postacią jest ksiądz Edmund Szeliga – odkrywca vilcacory.
Najważniejsze informacje o ziołach
Druga część książki zawiera podstawowe informacje o ziołach. Dotyczą one zbioru, suszenia i przechowywania surowca zielarskiego, z którego można przygotować odpowiednie mieszanki ziołowe. Opisom towarzyszą piękne tablicy zielarskie ukazujące kształty liści, ich ustawienie na łodydze, rodzaje kwiatostanów i typy owoców. Następnie autorka przedstawia postacie leków roślinnych z którymi najczęściej mamy do czynienia, takie jak ekstrakt, kąpiel ziołowa kompres parowy, macerat i wiele innych. W książce przedstawiono sposoby przyrządzania i przechowywania produktów ziołowych, aby nie traciły swoich właściwości.
Klasztorne zioła
Trzeci dział obejmuje alfabetyczny katalog ziół klasztornych. Rozpoczyna go aloes drzewiasty. Każdy opis rośliny zielarskiej zawiera występowanie, surowiec leczniczy, jego zbiór, suszenie i działanie lecznicze, a także środki ostrożności, które warto stosować korzystając z preparatów z danej rośliny. Następnie autorka podaje przepisy stosowania ziół na przykład przy aloesie jest to bonifraterskie wino na wrzody żołądka i dwunastnicy oraz miód aloesowy dla dzieci na pobudzenie apetytu. Opis każdej rośliny kończy ciekawostka na jej temat – np. wełniany kwiat świętej Hildegardy ( dziewanna). I tak na kolejnych stronach książki dowiadujemy się się wielu ciekawych informacji o 45 ziołach klasztornych, które sami możemy zbierać, czasem też hodować we własnym ogrodzie i przyrządzać z nich odpowiednie preparaty ziołowe. Wszystko to napisane ciekawie, przystępnym językiem, z pięknymi ilustracjami botanicznymi typowymi dla zielników. Receptury większości ziołowych mieszanek i preparatów są na tyle proste, że przy niewielkim wysiłku można je samemu przygotować.
Książka ” Zielnik klasztorny” zaciekawi wszystkich miłośników ziół i medycyny naturalnej. Także ogrodnicy znajdą w niej informacje o wykorzystaniu ziół uprawianych jako rośliny ozdobne w ogrodach i chwastów jak np. skrzyp. Niezaprzeczalnym atutem książki jest atrakcyjna szata graficzna. Idealna lektura przed rozpoczęciem sezonu zbioru ziół.
Dodaj komentarz